قاین سرزمین زعفران (خراسان جنوبی)

وقتی صحبت از سفر به قاین به میان می آید زعفران جز لاینفک این سفر خواهد بود، حال اگر در فصل برداشت این طلای سرخ در قاین باشید که نور اندر نور خواهد شد. قاین مرکز شهرستان قاینات و دومین شهر بزرگ استان خراسان جنوبی است. این سفر در زمان برداشت محصول در هقته اول آبان ماه ۱۳۹۸ انجام شد.

تاریخچه ی  زعفران در ایران به قبل از اسلام بر میگردد، هنگامی که در دامنه های زاگرس کشت و زرع می شد، با حمله ی اعراب به ایران کم کم پای این محصول به نواحی شرقی و بویژه خراسان باز می شود و رفته رفته کیفیت زعفران قاین شهرت جهانی پیدا میکند.

در ابتدا این گیاه ناشناخته بود و آنرا با خواص درمانی و یا تاثیرات آن می شناختند و به آن زاپران می گفتند، “زا” به معنای زایش و زاییدن و “پران” به معنی پراندن اشاره به خاصیت سقط جنین در خانم های باردار دارد (مصرف زیاد زعفران باعث سقط جنین می شود). از آنجایی که اعراب حرف پ ندارند زاپران به زافران تبدیل و  کم کم به نام امروزی آن یعنی زعفران مبدل گشته است.

دلایلی وجود دارد که زعفران قاین کیفیتی عالی و شاید متفاوت ازسایر نقاط خراسان دارد، عمده ی این دلایل عبارتند از:

• منطقه قاین از نظر اقلیمی و خاک برای کاشت و داشت و برداشت زعفران مناسب است.
• زعفران قاین عمدتا قبل از طلوع کامل خورشید و باز شدن گلهای زعفران برداشت می شود که این موضوغ باعث حفظ عطر و رنگ زعفران و افزایش خلوص آن می شود.
• غالب زعفران کاران قاین از سموم و کودهای شیمیایی استفاده نمی کنند.

در بازار های بین الملی زعفران انواع مختلفی دارد که برای نمونه می توان به زعفران مانچا، ریو، اکستراکات، کاپ، سیرا و مولیدو اشاره کرد.

در بازار ایران نیز زعفران در بین حرفه ای ها اسامی و شکل و شمایل و کیفیت گوناگونی دارد که می توان به زعفران دسته، منجی (menji)، دخترپیچ، سرگل، پوشال و پشته اشاره کرد.

اما قاین به زعفران خلاصه نمی شود، این شهر با مردم باصفا و خونگرم خود آثار و ابنیه تاریخی و مشاهیر خود را داراست که حتما باید مورد توجه قرار گیرد.

موزه ی مردم شناسی قاین از مکان هایی است که فرصت آشنایی بیشتر با فرهنگ و رسوم مردم این خطه را به شما می دهد.

مسجد جامع قاین نیز بشدت ارزش دیدن دارد، جایی که از زمانهای قدیم محل گردهمایی های مردم بوده است.

قسیم ابن ابراهیم ابن منصور معروف به بزرگمهر قاینی یا بوذرجمهر شاعر، ادیب، سیاستمدار اوایل قرن پنجم هجری است که در دربار سلطان مسعود غزنوی خدمت کرده است؛ بنای آرامگاه بزرگمهر قاینی از مکانهای دیدنی قاین است که ارزش دیدن دارد بخصوص در هنگام غروب خورشید و اوایل شب.

دیدن قلعه کوه قاین یا قلعه حسین قاینی که از آثار دوره ی سلجوقی است و از پایگاه های اصلی فداییان اسماعیلیه بوده است نیز در برنامه ی ما بود که متاسفانه بدلیل تراکم برنامه ها و کوتاهی روزهای نیمه دوم سال محقق نشد این قلعه بر فراز کوهی مشرف به قاین و در نزدیکی مقبره بزرگمهر واقع شده است.