رضا آباد، زندگی در کنار شنزار(بیارجمند، استان سمنان)

اولین توصیف از این روستا همجواری خانه هایی با سقف های گنبدی گلی و شنزار وسیع در شرق روستاست. رضاآباد از غرب توسط رود شور و کوهها محدود شده است.  نزدیکی بیش از حد رضاآباد به شنزار جز مهمترین جاذبه­ های گردشگری این منطقه است.

روستای رضا آباد در دهستان خوارتوران، بخش بیارجمند شهرستان شاهرود و درنهایت استان سمنان قرار دارد. جایی نزدیک به مرز استان سمنان و خراسان رضوی. رضا آباد از جنوب به روستای احمدآباد و از شمال به مزینان و داورزن راه خاکی دارد. شاید نزدیکترین شهر بزرگ به رضاآباد جهت خرید نیازهای عمومی سبزوار باشد. رضاآباد یکی روستای عشایری است و از طایفه چوداری هستند. دامداری و پرورش شتر مهمترین منبع کسب درآمد اهالی است. گلیم و سایر دست بافته ها نیز کمابیش هنوز رایج است. به لطف رونق گردشگری، بافت و فروش دستبند هم در محل اقامتگاه­ها جریان دارد. در آمار نفوس و مسکن ۱۳۹۵ جمعیت رضاآباد ۷۹ خانوارو مجموعاً ۲۴۰ نفر شمارش شده است.

شنزار رضاآباد، از تهدید تا فرصت

زندگی در کنار شنزار مشکلات خود را دارد. باد و طوفان همیشه قادر است که روستا را با قشر شن بپوشاند، خصوصاً این روزها که پوشش گیاهی در منطقه به خاطر چرای بی رویه یا خشکسالی ها هر روز فقیر تر شده و تثبیت شنزار ضعیف تر شده است. اما همین تپه های ماسه ای زیبا در کنار روستاست که هزاران نفر گردشگر را به سوی خود می­کشاند.  مشهد، شاهرود و سبزوار  جز بزرگترین شهرهایی هستند که مبدا مسافران رضا آباد است.

چند خانه تبدیل به اقامتگاه شده اند و درکنار اقامت وعده های غذای محلی هم ارائه می­دهند. دوغ شتر هم یکی از نوشیدنیهای معروف اینجاست. یکی از غذاهای خوشمزه منطقه “دیگی” است که با گوشت گوسفندی تهیه می­شود.

گشت و گذار در شنزار در همه حال لذت بخش است. از صبح گرفته تا غروب و شب. اگر کمی حوصله داشتین حتماً بالای تپه سنگی مشرف به روستا بروید و منظره رضا آباد از آن نقطه را تجربه کنید.

با توجه تعدد گله های شتر و پرورش این دام می توان از نزدیک با فعالیتها و محصولات مرتبط با شتر بیشتر آشنا شد.  اواخر پاییز و اوایل زمستان فصل جفت­گیری شترهاست. دوران حاملگی شتر یک سال طول می­کشد. برخی شترهای ماده تا ۲۰ سالگی توان زایمان دارند. شاید در طول این دوران بتوانند ۷ تا ۱۰ بار تولید مثل کنند. معمولاً یک شتر نر برای تولید مثل ۳۰ تا ۴۰ شتر ماده کفایت می­کند.

راه­های رسیدن به رضا آباد

رضا آباد از داشتن جاده استاندارد و مطمئن محروم است. در زمان بارندگی شدید و آب گرفتگی احتمال تخریب جاده وجود دارد و این بدین معناست که امکان گرفتار شدن اهالی این روستا از هر دوسمت شمال و جنوب وجود دارد. در مجموع جاده ارتباطی بیارجمند، قلعه احمد به رضاآباد برای گردشگرانی که از سمت تهران می­آیند مناسب تر است. چرا که تنها ۱۰ کیلومتر انتهایی از مسیر، خاکی است هر چند که کیفیت آسفالت جاده احمد آباد به رضا آباد بسیار پر چاله و ناصاف است و به مراتب بخش خاکی با کیفیت تر است. به طور خلاصه از شاهرود تا بیارجمند ۱۱۰ کیلومتر، بیارجمند تا احمد آباد ۱۰۰ کیلومتر است و از احمد آباد تا رضا آباد ۲۷ کیلومتر مسیر در پیش است.

جاده از سمت شمال از سمت داورزن و مزینان است که عبور از تقریباً ۴۵ کیلومتر خاکی را می بایست پذیرفت. به طورخلاصه مسیر بالا از شاهرود تا داور زن ۱۸۰ کیلومتر و از داورزن به مزینان و رضاآباد  54 کیلومتر است. این جاده از عرض کویر سبزوار عبور می­کند.

از کویر سبزوار بیشتر بدانیم

رضا آباد در جنوب کویر سبزوار قرار دارد. کویر سبزوار حدود ۱۲۲ کیلومتر طول از مشرق به مغرب و عرض آن از ۸ تا ۳۰ کیلومتر در جهت شمال-جنوب متغیر است.شیب این کویر در حدود ۰٫۵ متر در کیلومتر و به طرف جنوب غربی است. کویر سبزوار هرز آب های فصلی چندین رودخانه کناری و دو رودخانه اصلی را دریافت می­کند. مهمترین رودخانه­ های این کویر رودخانه شور و رودخانه موره است. رودخانه شور از ارتفاعات غربی نیشابور، حدود ۲۴۰ کیلومتر بالاتر از محل اتصالش با رودخانه موره سرچشمه گرفته و از مشرق وارد کویر می­شود. رودخانه موره از طرف شمال و در فاصله ۱۲٫۸ کیلومتری  شرق عباس آباد وارد کویر می­شود. شعب های رودخانه موره پس از دریافت آب رودخانه شور قدرت گرفته و با تشکیل مجرایی واحد، قسمت جنوب غربی کویر سبزوار را زهکشی کرده و به کویر نمک وارد می­شود.

منبع: کویرهای ایران و خصوصیات ژئومورفولوژیکی و پالئوکلیماتولوژی آن، دانیل کلینسکی، ترجمه عباس پاشایی

چند نکته در سفر به رضا آباد

رضاآباد از مراکز شهری دور است و بهتر است که در آخرین نقطه سوخت گیری خود را انجام دهید.

در طول مسیر بیارجمند به خوارتوران جاده از زیستگاه مهم توران که محل زندگی گونه های مختلف جانوری و از جمله یوزپلنگ نیز  هست، عبور می­کند. در طول شب با سرعت کم حرکت کنید تا به طور اتفاقی باعث تصادف و از بین رفتن هیچ گونه جانوری نشوید.

در نزدیکی رضاآباد پرورش شتر در بیابان بسیار رایج است. در طول شب در جاده شترها معلوم نیستند و برخورد با شتر بسیار خطرناک است. پس با سرعت کم و با احتیاط عبور کنید یا ترجیحاً حرکت را به روز بسپارید.

در رضاآباد مغازه برای خریدهای جزئی وجود دارد. تهیه غذا از اقامتگاه ها نیز امکان پذیر است.

حداقل ۵ اقامتگاه فعال در رضاآباد وجود دارد(سال ۱۳۹۷)، آخر هفته ها معمولاً مسافران تور می آیند و شلوغ تر است. بهتر است برای اقامت در رضاآباد از طریق تلفن هماهنگ کنید. با جستجویی ساده به همه شماره ها دست خواهید یافت.

برای آشنایی بیشتر فایل gps مسیر جاده ای را در wikiloc را ملاحظه کنید.