تخت سلیمان میراث جهانی ایرانیان(تکاب، استان آذربایجان غربی)

به این سفر که پا میگذاری می بایست انتظار شگفت آور ترین ها را داشته باشی…از تخت سلیمان سرشار از تاریخ گرفته تا زندان دیو(سلیمان) که در ایران منحصر به فرد و خاص است. و همه اینها در کنار کوه افسانه ای بلقیس و شهرستان تکاب…

تخت سلیمان چهارمین اثر ثبت شده ایران در یونسکو

تخت سلیمان یا آتشکده آذرگشنسب (Azargoshnasb) یکی از مهمترین مراکز مذهبی زرتشتیان در زمان ساسانیان بوده که نماد اقتدار،مذهبی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوران به شمار می آید.

در برخی نوشته ها از گنج پنهان در کف دریاچه آمده… گنجی که هنوز هیچ کس به آن دست نیافته…

همجواری تخت سلیمان با جاذبه های زمین شناسی نظیر دریاچه تخت سلیمان و زندان دیو لذت سفر را دوچندان می کند.  مجموعه تخت سلیمان در سال ۱۳۸۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

تالار ستون دار به جا مانده از دوران ساسانیان

در حصار این اثر باستانی دریاچه ای قراردارد که هزاران سال است که می جوشد و آبی رسوبی را به سطح زمین می رساند. از رسوبات این چشمه سکویی تشکیل شده که از زمین های اطراف چند متر بالاتر است و بر روی این سکو آتشکده آذرگشنسب بنا شده و برای سال ها مرکز عبادی طبقه ارتشیان ساسانی بوده است. عمق دریاچه تخت سلیمان حدود ۶۴ و در برخی قسمت ها ۱۱۲ متر تخمین زده شده و دبی آب آن که از دو سوی دریاچه به بیرون هدایت می شود ۱۰۰ لیتر در ثانیه است و در همه فصل ها دمای آب متعادل و کمی بالاتر از ۲۰ درجه سانتی گراد است.

قطرهای دریاچه در حدود ۱۲۰ متر در ۸۰ متر می باشد. زندان دیو در نزدیکی تخت سلیمان همچون دودکش خودنمایی می کند.

یکی از خروجی های آب دریاچه تخت سلیمان

مهدی پیرک کارشناس مرمت آثار سازمان میراث فرهنگی با حوصله و دفت فراوان اثر را به ما می شناساند. در نگاه اول داربستی عظیم در آنسوی دریاچه به چشم می آید. داربستی که حالا دیگر جزئی از این میراث با ارزش است و وظیفه حفظ ایوان خسرو را بر عهده دارد.

بقایای به جا مانده از ایوان خسرو از دوران ساسانی که دهها سال است که با این داربست های طراحی اروپایی حفاظت می شود.

محوطه های متعدد و بقایای ساخته های ساسانیان و درکنار ان بقایای ساخته های ایلخانیان در این مچموعه به چشم می خورد. جزئیات بسیار زیاد است و اثری که تا دقایقی پیش ویرانه ای می نمود، با توضیحات مهدی پیرک در ذهن ما به مرکز با شکوه و خاصی مجسم شد. آتشکده، معبد آناهیتا، تالار ستون دار، ایوان خسرو و … از بخش های شاخص این مجموعه است.

اولین بار یک تیم آلمانی شروع به اکتشاف و حفاری این مجموعه نموده و پس از عملیات حفاری و مستند سازی مجددا سطوح اصلی ساسانی با خاک پوشانده شده است. سطح اصلی ساسانی از سطح بازدید کنونی پایین تر می باشد. برای خارج سازی خاک ریل گذاری شده و از واگن استفاده می کردند که نمونه ای از آن در مجموعه موجود است.

پنجره ای رو به زندان دیو…

دهلیز حفاظتی مجموعه مذهبی و مقدس ساسانی که جهت حفظ دیواره ها سقف آن مرمت گردیده است.

دهلیزهای ارتباط دهنده بخش های مختلف

گوشه و کنار این مجموعه با ارزش با معماهای تاریخ باستان روبه روست که علاقه مندان را به سوی خود می کشاند. از مصالح گچی آن منطقه تا اتفاقات رخ داده در این بناها در دوره ایلخانی و روزگاری طغیان آب دریاچه و رسوب گذاری در بناهای مجموعه…

در بخشی از مجموعه موسوم به تالار شورا به جا مانده از دوران ایلخانی عکس ها و پوسترهایی و اشیایی از مجموعه به چشم می خورد.

بازدید از محوطه های مجموعه تمام می شود و حالا وقت نشستن در کنار این دریاچه همیشه جوشان است. عصرگاه است، منظره بلقیس از یک طرف و زندان دیو همچون دودکشی در دوردست در کنار ایوان خسرو در طرفی دیگر دیده می شود…

لحظه های دلنشین عصرگاهی در کنار این میراث به جا مانده بسیار لذت بخش است.

کم کم هوا رو به تاریکی است و هرگز دوست نداری این غروب دلنشین در کنار تخت سلیمان پایان یابد…

آتشکده آذرگشنسب روزگاری از اماکن مقدس به شمار می رفته و در برخی روایت ها محل تولد زرتشت هم از آن یاد شده است. امروز پس از سالها روبه روی آن نشسته ای و غرق فکر و آرامش، و غروبی از هزاران غروب آن را تماشا می کنی

ترجیج مان اقامت در روستای نزدیک تخت سلیمان است(روستای نصرت آباد یا تازه کند برخی هم تخت سلیمان می گویند). با پرس و جویی کوتاه این مقصود برآورده می شود…

مهدی پیرک دومین نفر از سمت چپ که ضمن انس با این مجموعه با نگاه کارشناسی ما را از توضیحات خود بهره مند ساخت.

برای دسترسی به این مجموعه باستانی می بایست جاده تکاب – زنجان(جاده دندی) راپیش بگیرید…در ۴۵ کیلومتری تکاب در نزدیکی زندان سلیمان به تخت سلیمان خواهید رسید.

جهت آشنایی بیشتر با راه های دسترسی فایل GPS در Wikiloc قرار داده شده است.

مطالب مرتبط:
زندان دیو، سلیمان(تکاب، استان آذربایجان غربی)
چملی گول جزیره ای سرگردان(تکاب، استان آذربایجان غربی)

احسان موسوی

هر بار که به نقطه ای از ایران سفر می کنم، بزرگی و تنوع این سرزمین مدهوشم می کند…  ایران تمامی ندارد…